عید فطر:
مهمترین عید مسلمانان سراسر جهان که به شکلي نماد وحدت و همدلي مسلمانان نيز به شمار مي آيد و در آن روز مردم مسلمان با شادماني و مهرباني با يکديگر برخورد کرده و کوچک و بزرگ به هم تبريک مي گويند عید فطر یا عید رمضان (عيد ماه رمضان) است.
ماه شعبان مده از دست قدح، کاين خورشيد
از نظر تا شب عيد رمضان خواهد شد (حافظ)
عيد رمضان آمد و ماه رمضان رفت
صد شکر که اين آمد و صد حيف، که آن رفت (قاآني)
تا به روز اول شوال باشد عيد فطر
بر تو هر روزي چو روز اول شوال باد (سوزني)
عید فطر در پایان ماه مبارک رمضان و آغاز ماه شوال قمری، پس از یک ماه روزه داری، برگزار می شود؛ از اين رو به آن عيد روزه(عيد صيام) هم گفته مي شود.
هر سال يکي است، عيد روزه
ما را همه روزه از تو عيد است (جامي)
عيد قربان بر او مبارک باد
هم بر آن سان که بود عيد صيام (قاآني)
این روز، در همه کشورهای اسلامی تعطیل رسمی بوده و جزو روزهای تعطیل سازمان ملل متحد نیز به شمار می آید. فطر به معنای آفرینش بوده و در واقع همتای نوروز ایرانی به شمار می آید.
عید فطر با توجه به 29 یا 30 روزه بودن ماه رمضان ممکن است در کشورهای مختلف اسلامی با اختلاف یک یا حتی دو روز جشن گرفته شود. در روز 29 ماه رمضان، هنگام غروب خورشید مردم به پشت بامها رفته و به استهلال (تلاش برای رویت هلال ماه شوال) می پردازند. در صورتی که در این شب، هلال ماه دیده شود روز بعد، روز عید فطر خواهد بود و در غیر این صورت روز بعد روز 30ماه رمضان بوده و پس از آن (بدون لزوم دیدن ماه) عید فطر جشن گرفته می شود. در ایران مراجع تقلید و به خصوص رهبری، گروههای مختلفی را جهت استهلال به نقاط مختلف کشور می فرستند و در صورت اثبات رویت هلال توسط رهبری در کل کشور عید برگزار می شود. در مواقعی اتفاق افتاده است که رویت هلال برای تعدادی از مراجع اثبات شده و مقلدین آنها روز بعد را عید گرفته اند ولی بقیه مردم روز بعد را هم روزه داشته اند.
از بهر هلال عيد، آن مه ناگاه
بر بام دويد و هر طرف کرد نگاه (انوري)
بيا که ترک فلک خوان روزه غارت کرد
هلال ماه به دور قدح اشارت کرد (حافظ)
در صبح روزعید مسلمانان نماز عید را در مصلاهای بزرگ شهرها برگزار می کنند و سپس به سخنان خطیب که به مسائل دینی و اجتماعی و سیاسی می پردازد گوش فرا میدهند و با شربت ، شیرینی، نان و پنیر و سبزی و... پذیرائی می شوند. در نماز عید، مردمی که یک ماه را به روزه داری و عبادت و بزرگداشت شبهای قدر (شبهای احیا) گذرانده اند، از خداوند می خواهند که عبادات آنها را بپذیرد و آنها را جزو رستگاران قرار دهد. مردم ایران به برگزاری این نماز اعتقاد خاصی دارند و حتی آنان که از لحاظ مذهبی چندان قوی نیز نیستند اغلب این نماز را اقامه می کنند. می توان گفت نماز روز عید فطر بزرگترین اجتماع مسلمانان ایران است.
بود به مدح تو افزون مديح را رونق
بود به عيد، زيادت نماز را تکبير (امير معزي)
این مراسم در تهران، در محل مصلای بزرگ امام خمینی واقع در عباس آباد تهران (خ شهید بهشتی) برگزار می شود. پس از اقامه نماز عید فطر (مخصوصا در شهرستانها) مردم گروه گروه به دیدار روحانی محل، بزرگان و ریش سفیدان محله ها، خانواده های شهدا، خانواده هایی که یکی از اعضای خود را از دست داده اند و... می روند. سپس خانواده ها به دید و بازدید می پردازند و به خانه بزرگتر های فامیل رفته و از آنها عیدی (عیدانه) می گیرند. این کارها هر کدام با آداب و رسوم خاصی انجام می شود که در نقاط مختلف کشور متفاوت است.
در گذشته این مراسم در دربار پادشاهان با آداب و رسوم خاصی که اغلب از آداب برگزاری جشنهای ایرانی (مانند نوروز، مهرگان و سده) گرفته شده بود برگزار می شده است. پادشاه سفره ای بسیار بزرگ می افکنده و بزرگان و محتشمان را میهمان می کرده است. شعرا شعر می خوانده اند و مطربان نیز به ساز زدن و خواندن ترانه های شاد می پرداخته اند و شراب می نوشیده اند. شاه (سلطان یا خان) به شعرا و مطربان و ... صله می داده است و با آداب خاصی مجلس جشن را ترک می کرده اند.
بیهقی در زمینه برگزاری این جشن در قرن پنجم می گوید:
«چون عید کرده بود ، امیر از میدان به صفه بزرگ آمد. خوانی نهاده بودند سخت با تکلف، آنجا نشست، و اولیا و حشم و بزرگان را بنشاندند. وشعرا پیش آمدند و شعر خواندند و بر اثر ایشان مطربان زدن و گفتن گرفتند. و شراب روان شد... چنانکه از خوان مستان باز گشته بودند»
عید قربان
دومین عید مهم مسلمانان که اگر عيد فطر را در آئين اسلامي همپاي نوروز ايراني بدانيم آن را بايستي با جشن مهرگان مقايسه کنيم؛ عید قربان است که به آن عید اضحی یا عید گوسپند کشان (گوسفند کشان)، نیز می گویند.
راستي را عيد قربان بهترين عيد است از آنک
در نشاط آيند جانبازان عشق از هر کنار (قاآني)
خجسته باد تو را عيد گوسپند کشان
که تو هميشه درخت خجسته ميکاري (فرخي سيستاني)
به مجلس تو همه روز کهتران خرم
چو حاجيان به معني عيد گوسفند کشان (امير معزي)
این عید در روز دهم ذی الحجه همزمان با انجام مراسم قربانی توسط زائران خانه خدا (کعبه) انجام می شود. در مراسم حج این قربانی واجب بوده و جزو آداب حج تمتع است؛ اما برای سایر مردم امری مستحب به شمار می آید. در صبح روز عید قربان مردم به مسجد ها رفته و نماز عید قربان را مانند عید فطر (ولی در مقیاسی کوچکتر) می خوانند.
پيش از نماز عيد به قربان گشاد دست
وز تير غمزه کرد دل عاشقان فکار (سوزني)
سپس به انجام دید و بازدید های عید و شادی می پردازند. در اين روز نيز کوچکتر ها به خانه ريش سفيدان فاميل رفته و از آنها عيدي مي گيرند.
عيد قربان بر او مبارک باد
هم بر آن سان که بود عيد صيام (فرخي سيستاني)
مي توان گفت که دو عيد اسلامي قربان و عيد فطر زوجي را تشکيل ميدهند که مانند زوج ايراني جشن مهرگان و نوروز در ايران هستند:
هزار جشن همايون چو مهر و چون نوروز
هزار عيد مبارک چو فطر و چون اضحي (امير معزي)
باد بر تو مبارک و خنشان
جشن نوروز و گوسپند کشان (رودکي)
این مراسم در بزرگداشت روزی است که حضرت ابراهیم (ع) پسرش اسماعیل را برای ذبح کردن و قربانی می برد و در یک معجزه حیوانی برای سر بریدن به جای اسماعیل پیدا می شود.
همچو ابراهيم ديدم شکل قرباني به خواب
«شکر لله» بي عوض مقبول شد قربان من (نظيري)
تو را اينجاست اسماعيل در جان
که خواهد کردش ابراهيم قربان (عطار)
ابن مراسم در شهرستانها هنوز هم با آداب و رسوم خاصی برگزار می شود. از جمله اینکه افراد متمول تر گوسفند یا گاو (در بعضی مناطق کشور شتر) قربانی کرده و گوشت آن را میان مردم تقسیم می کنند. افراد معمولی هم اغلب چند نفر- چند نفر جمع شده و با تقبل قسمتی از هزینه خرید یک گوسفند به طور گروهی، گوسفندی خریده و قربانی می کنند. مسلمانان خوردن گوشت قربانی را تبرک می دانند و اغلب مردم از این گوشت می خورند.
بیهقی در زمینه برگزاری این جشن در قرن پنجم می گوید:
«نماز عید کرده آمد و رسم قربان به جای آورده شد و امیر از خضرا به زیر آمد و در صفه بزرگ که خوان راست کرده بودند بنشست و اولیا و حشم و بزرگان را به خوان فرود آوردند و بر خوان شراب دادند و بازگردانیدند»
عيد ميلاد پيامبر اسلام؛ حضرت محمد مصطفي در 12(به روايت اهل تسنن) يا 17ربيع الاول (به روايت اهل تشيع) از اعياد مهم ديگر مسلمانان مي باشد؛ که در ايران فاصله يک هفته اي اين جشن ميان شيعه و سني را هفته وحدت مينامند.
جشن مبعث پيامبر در 27 رجب نيز از مهمترين اعياد مسلمانان جهان ميباشد که به اتفاق آراي مسلمانان پيامبر اسلام در اين روز به پيامبري برگزيده شده اند.
عيد غدير خم (18 ذي الحجه) که سالروز معرفي شدن امام علي (ع) به امامت است نيز از مهمترين اعياد شيعيان جهان و به خصوص ايران است که مردم در اين روز به توزيع شيريني و شادماني مي پردازند.
کسي که در کنف شرع، در حمايت توست
همي نشاط کند؛ خاصه صبح عيد غدير (امير معزي)
جشن نيمه شعبان که زاد روز منجي عالم بشريت؛ امام زمان (عج) است نيز براي شيعيان جهان و به خصوص مردم شيعه ايراني از اعياد و جشنهاي بسيار مهم و بزرگ است. به نحوي که مردم اغلب سعي ميکنند در آن شرکت نمايند.
آن شب قدري که قدر اوست معظّم
هست شب نيمه ي مبارک شعبان (حاجب شيرازي)
علاوه بر اينها اعياد و جشنهاي ديگر مذهبي و اسلامي هم در ايران برگزار مي گردد که از ذکر آنها خودداري مي شود ولي مي توان از زادروز (سالروز تولد) 14معصوم شيعيان در اين مجال نام برد.
نظرات شما عزیزان:
باقرزاده 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت: